เพื่อนๆค่ะ ครั้งที่แล้วเราคุยถึง การปักชำต้นไม้ แต่ยังไม่ได้แนะนำเพื่อนๆ ถึงวิธีการเลือกและการเตรียมกิ่งปักชำ 

วิธีการเลือกและเตรียมกิ่งปักชำ ควรเลือกกิ่งกึ่งแก่กึ่งอ่อน ลักษณะของกิ่งชนิดนี้ให้สังเกตว่ามีเปลือกสีน้ำตาลปนเขียว (กิ่งอ่อนเกินไปมักจะเน่าง่าย ส่วนกิ่งแก่เกินไปก็จะออกรากยาก)

1. ตัดกิ่งให้มีความยาวประมาณ 3-6 นิ้ว โดยตัดใต้ข้อ เพราะบริเวณนั้นจะมีอาหารสะสม และมีฮอร์โมนที่ช่วยกระตุ้นให้แตกตาใหม่ ตัดเฉียงประมาณ 45 องศา

2. ควรตัดให้มีใบติดอยู่ ถ้าใบมีขนาดใหญ่หรือจำนวนมากเกินไป ลิดใบออกให้เหลือครึ่งหนึ่ง หรือเหลือใบที่ปลายยอดสัก 3-4 ใบ จากนั้นตัดใบออก 1/2 หรือ1/3 ของใบและลิดใบล่างออกให้หมด เพื่อลดการคายน้ำ

3. โดยปกติรากของกิ่งชำจะออกตามบาดแผล แต่หากต้นไม้ที่ต้องการปักชำเป็นต้นไม้เนื้อค่อนข้างแข็ง (สังเกตว่าสามารถลอกเปลือกได้) ให้กรีดเป็นรอยแผลตรงๆยาวประมาณ 2 ซม. 3-4 รอย เพื่อเพิ่มพื้นที่การแตกรากให้มากขึ้น หรือหากพืชชนิดนั้นออกรากให้มากขึ้น หรือหากพืชชนิดนั้นออกรากยาก ควรนำไปจุ่มฮอร์โมนเร่งราก (โดยใช้ในอัตราตามฉลากระบุ)หรือใช้สารป้องกันเชื้อราร่วมด้วย

4. ปักชำลงในวัสดุลึกประมาณ 1/3 ของความยาวกิ่ง

• วัสดุปักชำที่นิยมใช้ ได้แก่ ขี้เถ้า แกลบ (ควรแช่น้ำก่อนประมาณ 3วัน เพื่อลดความเป็นด่าง ยกเว้นขี้เถ้าแกลบที่เก่าแล้ว) ข้อดีคือ มีความร่วนซุยสูง พืชจึงแตกรากได้ดีทั้งยังไม่เกาะตัวกับรากต้นไม้ จึงทำให้ย้ายปลูกง่ายโดยรากไม่ขาด หากไม่มีอาจจะใช้ดินร่วนทั่วไปผสมขุยมะพร้าว และทรายหยาบ อัตราส่วน 1:1:1 
• หลังปักชำเสร็จแล้ว ควรรดน้ำตามทันทีซึ่งอาจใช้สารป้องกันเชื้อรารดในขั้นตอนนี้ก็ได้เช่นกัน

5. กรณีที่ปักชำปริมาณมากๆ ควรคลุมกระบะเพาะชำด้วยพลาสติกใส เพื่อเก็บรักษาความชื้น ขณะเดียวกันยังให้แสงผ่านลงไปได้ แต่กรณีที่มีจำนวนไม่มากนัก สามารถนำใส่ถุงพลาสติกหรือใช้ขวดพลาสติก ครอบแก้วทรงระฆังครอบเพื่อควบคุมไม่ให้ความชื้นออกมาจนกว่าจะแตกใบใหม่

6. หากปักชำใส่กะบะหรือกระถางที่เคลื่อนย้ายง่ายควรนำไปวางบริเวณที่มีแสงส่องถึงเพื่อกระตุ้นการเจริญเติบโต โดยสภาพอากาศบริเวณนั้นควรได้รับความชื้นและอุณหภูมิเหมาะสม

• วิธีวัดคือ ให้ลองนั่งดูถ้ารู้สึกว่าเย็นสบาย ตรงนั้นคือ ที่ที่เหมาะสำหรับวางต้นไม้ปักชำ หรือวางบนพื้นอิฐมอญเย็นๆ ชื้นๆก็ได้

ข้อสังเกตุถึงเวลาต้องย้ายที่ปลูก

• หลังจากปักชำไปแล้วสักพักจะรู้ได้อย่างไรว่าย้ายพืชไปปลูกได้ ข้อสังเกตง่ายๆคือ หากปักชำลงแก้ว หรือถุงพลาสติกใสจะเห็นรากลงมาถึงก้นแก้ว หรือให้สังเกตว่ามีใบแตกออกมาจำนวนมาก อย่างไรก็ตามไม่ควรย้ายต้นไม้ออกมาทันที ให้ค่อยๆเผยอที่ครอบทีละนิด เพื่อให้ต้นไม้ปรับตัว จากนั้นจึงย้ายปลูกในแปลงหรือกระถางตามต้องการ

ข้อระวังคือ ช่วงที่แตกใบใหม่ๆไม่ควรรดน้ำมากเกินไป เพราะอาจทำให้รากเน่าได้

เพื่อนๆค่ะ ไม้เนื้ออ่อนบางชนิดสามารถตัดกิ่งออกมาปักชำลงในน้ำได้ เช่น ฤาษีผสม เล็บครุฑ เราอาจลองดัดแปลงมาจัดเป็นแจกันต้นไม้แบบชีวิตก็ได้ หรือจะตั้งประดับในบ้านได้นานๆนับเดือนจนกว่าเพื่อนๆจะเบื่อแล้วค่อยย้ายไปปลูก ลองทำแบบคนชอบสวนดูนะค่ะ